Profit (lợi nhuận) là một khái niệm quen thuộc nhưng vô cùng quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh. Việc hiểu đúng và áp dụng chính xác cách tính lợi nhuận sẽ giúp doanh nghiệp xác định được hiệu quả kinh doanh và đưa ra các chiến lược tài chính phù hợp. Vậy lợi nhuận là gì, cách phân biệt các loại lợi nhuận như gross profit và net profit ra sao? Cùng HTH DIGI khám phá chi tiết ngay dưới đây.
Lợi nhuận là gì?
Định nghĩa
Lợi nhuận (Profit) là phần giá trị chênh lệch dương giữa doanh thu và chi phí trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là phần thu nhập còn lại sau khi doanh nghiệp đã thanh toán toàn bộ chi phí sản xuất, vận hành và nghĩa vụ tài chính. Mục tiêu tối thượng của mọi hoạt động kinh doanh đều hướng đến tạo ra lợi nhuận.
Công thức tính lợi nhuận (Profit)
Có hai cách phổ biến để xác định lợi nhuận:
Cách 1:
Lợi nhuận = Tổng doanh thu – Tổng chi phí
Hay viết theo ký hiệu:
Profit = TR(Q) – TC(Q)
Cách 2:
Lợi nhuận = Lợi nhuận đơn vị x Số lượng sản phẩm tiêu thụ
Trong đó:
-
Lợi nhuận đơn vị = Giá bán – Tổng chi phí bình quân (P – ATC)
-
Tổng chi phí bình quân (ATC) = Tổng chi phí (TC) / Số lượng sản phẩm (Q)
Ý nghĩa của lợi nhuận (Profit)
Lợi nhuận không chỉ là mục tiêu mà còn là thước đo sức khỏe tài chính của một doanh nghiệp. Khi có lợi nhuận tốt, doanh nghiệp có khả năng:
-
Mở rộng sản xuất, đầu tư thiết bị và công nghệ.
-
Tái đầu tư cho nhân sự, sản phẩm và thị trường.
-
Đảm bảo dòng tiền ổn định và phát triển dài hạn.
Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận là gì?
Dưới đây là ba nhóm yếu tố chính tác động đến lợi nhuận:
-
Quy mô sản xuất
Sự thay đổi cung cầu làm biến động giá sản phẩm, ảnh hưởng trực tiếp tới số lượng sản xuất và biên lợi nhuận. -
Yếu tố đầu vào
Chi phí nguyên vật liệu, nhân công, thiết bị… và cách phối hợp chúng trong quy trình sản xuất sẽ tác động trực tiếp đến chi phí tổng. -
Giá bán hàng hóa
Giá sản phẩm và cách doanh nghiệp tiếp cận thị trường, bao gồm chiến lược marketing và quản trị tài chính, ảnh hưởng rõ rệt đến lợi nhuận thực tế.
Các loại lợi nhuận doanh nghiệp cần biết
1. Lợi nhuận gộp (Gross Profit)
Là phần doanh thu còn lại sau khi trừ đi giá vốn hàng bán (COGS) – những chi phí trực tiếp để tạo ra sản phẩm.
-
Công thức: Gross Profit = Doanh thu – Giá vốn hàng bán
-
Tỷ suất lợi nhuận gộp: Gross Profit Margin = Gross Profit / Doanh thu
Ví dụ:
Doanh thu 100 triệu, giá vốn 60 triệu → Gross Profit = 40 triệu → Margin = 40%
2. Lợi nhuận hoạt động (Operating Profit)
Lợi nhuận sau khi trừ thêm chi phí hoạt động như lương, quản lý, vận hành…
-
Công thức: Operating Profit = Gross Profit – Operating Expenses
-
Tỷ suất: Operating Profit Margin = Operating Profit / Doanh thu
Ví dụ:
Gross Profit 40 triệu, chi phí hoạt động 20 triệu → Operating Profit = 20 triệu → Margin = 20%
3. Lợi nhuận ròng (Net Profit)
Là phần còn lại sau khi trừ đi tất cả các loại chi phí, bao gồm cả thuế và lãi vay.
-
Công thức: Net Profit = Operating Profit – (Thuế + Lãi vay)
-
Tỷ suất lợi nhuận ròng: Net Profit Margin = Net Profit / Doanh thu
Ví dụ:
Operating Profit 20 triệu, lãi + thuế 10 triệu → Net Profit = 10 triệu → Margin = 10%
Phân biệt gross profit và net profit
| Tiêu chí | Gross Profit | Net Profit |
|---|---|---|
| Chi phí đã trừ | Giá vốn hàng bán | Tất cả chi phí (bao gồm thuế, lãi, chi phí gián tiếp) |
| Mục tiêu phân tích | Đo hiệu quả sản xuất | Đo hiệu quả kinh doanh tổng thể |
| Vị trí trong báo cáo | Phía trên (sau doanh thu) | Dòng cuối cùng (bottom line) |
Khác biệt giữa doanh thu và lợi nhuận là gì?
-
Doanh thu (Revenue): Tổng tiền thu được từ việc bán sản phẩm/dịch vụ.
-
Lợi nhuận (Profit): Khoản tiền còn lại sau khi trừ toàn bộ chi phí.
Ví dụ minh họa:
Công ty J.C.Penney (2017):
-
Doanh thu: 12,5 tỷ USD
-
Gross Profit: 4,33 tỷ USD
-
Operating Profit: 116 triệu USD
-
Net Profit: -116 triệu USD (lỗ)
Dù doanh thu cao nhưng vẫn lỗ do chi phí vượt mức.
Các cách giúp tăng lợi nhuận hiệu quả
-
Tăng doanh thu: Bằng cách tăng giá, tăng sản lượng hoặc mở rộng khách hàng.
-
Giảm chi phí: Cắt giảm chi phí trực tiếp và gián tiếp.
-
Loại bỏ sản phẩm kém hiệu quả: Tập trung vào mặt hàng có biên lợi nhuận cao.
-
Tối ưu tồn kho: Giảm chi phí lưu kho, giải phóng dòng tiền.
Một giải pháp được nhiều doanh nghiệp áp dụng hiện nay là sử dụng phần mềm quản lý như HTH DIGI Ecommerce. Phần mềm này giúp doanh nghiệp:
-
Tự động hóa quy trình quản lý bán hàng.
-
Cắt giảm chi phí nhân sự nhờ tính năng thông minh.
-
Tối ưu hiệu quả vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Kết luận
Hiểu rõ lợi nhuận là gì, cách tính và phân loại lợi nhuận giúp doanh nghiệp định hướng phát triển hiệu quả hơn. Dù là gross profit, operating profit hay net profit, tất cả đều là công cụ phân tích quan trọng trong quản trị tài chính.
HTH DIGI hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn góc nhìn toàn diện về Profit và các chiến lược cải thiện lợi nhuận phù hợp với bối cảnh kinh doanh hiện đại.
