Hiện nay, có rất nhiều hiểu lầm khi nhắc đến Trojan, đặc biệt là việc nhầm lẫn nó với virus. Tuy nhiên, hai loại mã độc này hoàn toàn khác nhau từ cách hoạt động đến phương thức xâm nhập. Vậy Trojan là gì? Nó có nguy hiểm như virus không? Và làm thế nào để bảo vệ thiết bị của bạn khỏi loại mã độc này? Bài viết dưới đây của HTH DIGI sẽ giải đáp tất cả những thắc mắc trên.
Trojan là gì?
Trojan, hay còn được gọi là Trojan horse, là một dạng mã độc hại ẩn mình dưới vỏ bọc của các phần mềm hợp pháp. Loại mã độc này được thiết kế nhằm mục đích phá hoại, đánh cắp dữ liệu hoặc gây ra các hành động tiêu cực khác trên thiết bị của người dùng.
Khác với virus, Trojan không có khả năng tự nhân bản hoặc lây nhiễm sang các thiết bị khác. Thay vào đó, nó hoạt động âm thầm, khai thác dữ liệu, mở ra lỗ hổng bảo mật hoặc thậm chí chiếm quyền điều khiển thiết bị của bạn.
Nguyên nhân máy tính bị Trojan xâm nhập
Theo các chuyên gia từ HTH DIGI, Trojan thường xâm nhập vào thiết bị qua các con đường sau:
- Tập tin hoặc đường dẫn trong email: Trojan có thể được ngụy trang dưới dạng file đính kèm hoặc đường dẫn lạ.
- Khai thác lỗ hổng phần mềm: Những lỗ hổng chưa được vá trong trình duyệt, ứng dụng hoặc hệ điều hành là mục tiêu lý tưởng của Trojan.
- Tải xuống từ các nguồn không đáng tin cậy: Các phần mềm chứa mã độc thường xuất hiện trên những website không rõ nguồn gốc hoặc các mạng chia sẻ tệp tin.
Đặc điểm của Trojan
Trojan sở hữu những đặc điểm nổi bật sau:
- Ngụy trang dưới hình thức các chương trình hữu ích để đánh lừa người dùng.
- Hoạt động âm thầm, thực hiện các hành vi không mong muốn mà người dùng khó phát hiện.
- Có thể tích hợp tính năng gián điệp, cho phép hacker điều khiển thiết bị từ xa.
- Một số Trojan có khả năng tự phân tán, khiến việc phân biệt chúng với virus trở nên khó khăn hơn.
Nguyên lý hoạt động của Trojan
Trojan không trực tiếp tấn công hệ thống qua “cửa chính” vì điều này có thể dễ dàng bị tường lửa phát hiện. Thay vào đó, các hacker sẽ chèn Trojan vào những phần mềm tưởng chừng hợp pháp để người dùng tự ý tải về. Khi Trojan đã xâm nhập vào thiết bị, nó âm thầm hoạt động, gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện kịp thời.
Các dạng Trojan thường gặp
Hiện nay, trên môi trường Internet tồn tại nhiều loại Trojan, mỗi loại lại mang một đặc tính riêng biệt. Một số dạng phổ biến bao gồm:
- Remote Access Trojans (RATs): Cho phép hacker điều khiển toàn bộ hệ thống từ xa để thực hiện các hành động độc hại.
- Data-Sending Trojans: Đánh cắp và gửi thông tin cá nhân của bạn đến các hacker.
- Destructive Trojans: Phá hủy hệ thống máy tính chỉ trong thời gian ngắn.
- DDoS Attack Trojans: Hỗ trợ thực hiện các cuộc tấn công mạng quy mô lớn bằng phương pháp tấn công từ chối dịch vụ.
- Proxy Trojans: Biến thiết bị của bạn thành một máy chủ proxy phục vụ cho các hoạt động bất hợp pháp.
- HTTP Trojans và FTP Trojans: Tạo máy chủ HTTP hoặc FTP để khai thác thêm các lỗ hổng bảo mật.
- Security Software Disable Trojans: Vô hiệu hóa các phần mềm bảo mật trên thiết bị, tạo điều kiện cho các cuộc tấn công khác.
Phân loại các loại Trojan
Phụ thuộc vào mục đích sử dụng, Trojan có thể được chia thành các loại sau:
- Trojan Backdoor: Mở “cửa sau” cho phép hacker truy cập vào hệ thống mà không cần sự đồng ý của người dùng. Điều này khiến dữ liệu nhạy cảm dễ bị đánh cắp hoặc thao túng.
- Trojan Rootkit: Che giấu các hoạt động độc hại, giúp mã độc tồn tại lâu hơn trong hệ thống mà không bị phát hiện.
- Trojan Downloader: Tải xuống các loại mã độc khác, thậm chí nâng cấp mã độc để tăng cường khả năng tấn công.
- Trojan Banker: Được thiết kế để đánh cắp thông tin tài chính, bao gồm tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng, số CVV, và các thông tin nhạy cảm khác.
Dấu hiệu nhận biết thiết bị bị nhiễm Trojan
Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến khi thiết bị của bạn bị Trojan tấn công:
- Ổ đĩa CD-ROM tự động mở ra và đóng vào.
- Giao diện máy tính hoặc hình nền bị thay đổi mà không có sự can thiệp của bạn.
- Các cửa sổ lạ hoặc tin nhắn không rõ nguồn gốc tự động bật lên.
- Chuột và bàn phím hoạt động không bình thường, đôi khi không phản hồi.
- Các chức năng bảo mật hoặc nút Start bị vô hiệu hóa.
- Máy tính tự động in văn bản hoặc thay đổi font chữ.
Biện pháp phòng tránh Trojan
Để bảo vệ thiết bị khỏi sự tấn công của Trojan, bạn nên áp dụng các biện pháp sau:
- Không mở tệp hoặc liên kết lạ trong email hoặc tin nhắn từ những địa chỉ không đáng tin cậy.
- Sử dụng phần mềm diệt virus mạnh mẽ và cập nhật chúng thường xuyên.
- Cập nhật hệ điều hành và phần mềm định kỳ, đặc biệt là các bản vá lỗi bảo mật.
- Tránh truy cập vào các website không an toàn hoặc không có chứng chỉ bảo mật.
- Kiểm tra tệp tin trước khi tải về bằng các công cụ quét mã độc như VirusTotal.
- Không tải hoặc cài đặt phần mềm từ nguồn không rõ ràng, ngay cả khi chúng miễn phí.
Kết luận
Trojan là một trong những mối đe dọa lớn đối với an ninh mạng, đặc biệt khi nó có khả năng ẩn mình tinh vi. Hy vọng qua bài viết này của HTH DIGI, bạn đã hiểu rõ hơn về Trojan là gì, các dạng phổ biến của nó cũng như cách phòng tránh hiệu quả. Hãy luôn cảnh giác và chủ động bảo vệ thiết bị của mình!
