Hành vi khách hàng là gì? Tầm quan trọng và cách nghiên cứu hành vi khách hàng
Hành vi khách hàng là gì?
Hành vi khách hàng được hiểu là toàn bộ những hành động và tâm lý mà người tiêu dùng thể hiện trong quá trình tìm kiếm, đánh giá và mua sắm sản phẩm. Nó bao gồm những quyết định liên quan đến việc sử dụng tài nguyên cá nhân như thời gian, tiền bạc và công sức để thoả mãn nhu cầu.
Hành vi này linh hoạt và mang tính tương tác, ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên ngoài như xu hướng, văn hóa và tâm lý. Các doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng hành vi khách hàng để xây dựng chiến lược marketing hiệu quả và tối đa hóa cơ hội chuyển đổi.
Lý do cần nghiên cứu hành vi khách hàng
Định vị thương hiệu theo hướng cá nhân hóa
Trong kỷ nguyên công nghệ số, việc định vị thương hiệu theo hướng “cá nhân hóa” được xem là phương pháp tiến tiến giúp doanh nghiệp chạm đúng điểm chạm (insight) của khách hàng. Hiểu rõ hành vi khách hàng sẽ giúp doanh nghiệp tắng độ nhận diện thương hiệu và kích thích hành động mua hàng.
Xây dựng chiến lược marketing với mục tiêu rõ ràng
Hiểu biết hành vi tiêu dùng có thể cung cấp những dữ liệu quý giá cho doanh nghiệp như: tỷ lệ chuyển đổi, tỷ lệ từ chối, hay khung giờ cao điểm mua sắm. Thông qua đó, doanh nghiệp có thể đề ra các chiến lược marketing hiệu quả, đạt được mục tiêu kinh doanh mong muốn.
Tối ưu hóa chiến lược marketing
Việc nghiên cứu chi tiết hành vi khách hàng giúp doanh nghiệp hiểu rõ tâm lý, thói quen và suy nghĩ của khách hàng đối với sản phẩm. Dựa vào đó, doanh nghiệp có thể đề xuất những cái tiến đáp ứng nhu cầu thực tế, gia tăng tỷ lệ chuyển đổi.
Bản chất của hành vi khách hàng
Nhóm yếu tố cơ bản
Nhóm yếu tố cơ bản này gồm:
- Cá nhân: Bao gồm giới tính, tuổi tác, mức thu nhập của khách hàng.
- Marketing: Bao gồm các yếu tố như tiếp thị sản phẩm, bao bì, khuyến mãi, định vị sản phẩm, và chính sách giá.
- Tâm lý: Bao gồm sự quan tâm đến sản phẩm, nhận thức về giá trị sản phẩm, và động cơ mua hàng.
Bản chất của hành vi khách hàng luôn thay đổi do bị tác động từ nhiều yếu tố xung quanh. Để hiểu rõ và nắm bắt được những thay đổi này, các nhà tiếp thị cần nghiên cứu kỹ lưỡng để đưa ra chiến lược Marketing phù hợp.
Khách hàng với hành vi tiêu dùng khác nhau
Mỗi khách hàng sẽ có hành vi tiêu dùng khác nhau khi lựa chọn sản phẩm. Sự khác biệt này được quyết định bởi nhiều yếu tố như giới tính, sở thích, và thu nhập.
Xuất phát từ yếu tố địa lý
Nhu cầu của khách hàng tại các khu vực thành thị chắc chắn sẽ khác biệt với nhu cầu của khách hàng ở khu vực nông thôn. Tương tự, nhu cầu còn thay đổi giữa các khu vực địa lý khác nhau như tiểu bang, quốc gia.
Thông tin về hành vi khách hàng đối với marketer
Marketer thường thu thập thông tin về hành vi khách hàng dựa trên các yếu tố sau:
- Mô hình sản phẩm/thiết kế.
- Chi phí sản phẩm.
- Quảng cáo sản phẩm.
- Định vị sản phẩm.
- Địa điểm phân phối.
Cảm nhận tích cực từ khách hàng
Khi khách hàng nghe giới thiệu về những sản phẩm đúng với nhu cầu của họ, họ sẽ có xu hướng cảm thấy hứng thú. Khi đã có những cảm nhận tích cực, khách hàng sẽ dễ dàng đưa ra quyết định mua sản phẩm.
Hành vi khách hàng đối với sản phẩm
Hành vi khách hàng đối với từng sản phẩm sẽ có sự khác biệt. Ví dụ:
- Đối với thanh niên, họ thường mua các sản phẩm như thời trang, công nghệ.
- Đối với khách hàng trung niên hoặc lớn tuổi, họ sẽ ưu tiên những sản phẩm chăm sóc sức khỏe, bảo hiểm hay lương hưu.
Nâng cao chất lượng cuộc sống khách hàng
Khi khách hàng có thu nhập ổn định, họ sẽ đầu tư nhiều hơn vào việc mua sắm các sản phẩm thiết yếu để phục vụ cuộc sống và sức khỏe. Nhờ đó, chất lượng đời sống của khách hàng sẽ được cải thiện.
Thể hiện đẳng cấp và địa vị xã hội
Việc sở hữu những sản phẩm từ các thương hiệu lớn như Gucci, Hermes, LV… giúp khách hàng thể hiện đẳng cấp và phong cách sống sang trọng, đồng thời khẳng định địa vị xã hội của họ.
Hành vi khách hàng chịu ảnh hưởng bởi yếu tố nào?
Yếu tố văn hóa
Mỗi quốc gia hoặc khu vực đều có những đặc điểm văn hóa riêng biệt, ảnh hưởng sâu sắc đến cách suy nghĩ và hành động của con người, bao gồm cả hành vi mua sắm. Những giá trị, niềm tin và chuẩn mực từ văn hóa tạo nên định hướng trong nhận thức và lựa chọn sản phẩm của khách hàng.
Yếu tố xã hội
Xã hội bao gồm các tầng lớp khác nhau, mỗi tầng lớp lại đại diện cho một mức thu nhập và lối sống riêng. Tầng lớp xã hội ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng thông qua cách khách hàng lựa chọn sản phẩm, dịch vụ phù hợp với vai trò và địa vị của mình. Ngoài ra, các yếu tố như giao tiếp, ứng xử và thói quen cũng chịu tác động từ xã hội, dẫn đến sự khác biệt trong nhu cầu về thời trang, thực phẩm, nhà cửa, và hơn thế nữa.
Yếu tố cá nhân
- Tuổi tác: Mỗi độ tuổi có những nhu cầu và sở thích khác nhau. Người trẻ có xu hướng tập trung vào công nghệ, thời trang, trong khi người lớn tuổi lại chú trọng sức khỏe và sự thoải mái.
- Nghề nghiệp: Nghề nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình nhu cầu. Ví dụ, một nhân viên văn phòng có thể ưu tiên các thiết bị công nghệ, trong khi một người lao động thủ công sẽ tập trung vào các sản phẩm phục vụ công việc.
Yếu tố tâm lý
Tâm lý khách hàng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định mua sắm. Qua các chiến dịch Marketing sáng tạo, doanh nghiệp có thể xây dựng niềm tin, khơi dậy sự quan tâm và từ đó hướng khách hàng đến hành vi tiêu dùng tích cực.
Mô hình hành vi khách hàng
Marketing
Yếu tố Marketing là một phần không thể thiếu trong việc tác động đến nhận thức và hành vi của khách hàng. Các thành phần chính bao gồm:
- Sản phẩm: Thiết kế, chất lượng, tính năng.
- Giá cả: Chính sách giá phù hợp với từng phân khúc khách hàng.
- Phân phối: Hệ thống cung ứng dễ tiếp cận.
- Xúc tiến hỗn hợp: Quảng cáo, khuyến mãi, PR.
Môi trường
Môi trường sống là yếu tố lớn ảnh hưởng đến khách hàng. Các yếu tố như văn hóa, kinh tế, chính trị, công nghệ và xã hội đều góp phần định hình cách khách hàng nhận thức và tiêu dùng.
Quy trình nghiên cứu “hộp đen” của khách hàng
- Tìm hiểu đặc điểm cá nhân: Kiến thức, lối sống, giới tính, tính cách.
- Quy trình dẫn đến quyết định mua hàng:
- Nhận dạng nhu cầu: Khách hàng nhận thấy sự thiếu hụt về một sản phẩm/dịch vụ.
- Tìm hiểu thông tin: Tìm kiếm các thông tin liên quan qua website, cửa hàng, bạn bè.
- Đánh giá thay thế: Cân nhắc giữa các lựa chọn thay thế.
- Quyết định mua hàng: Lựa chọn cuối cùng dựa trên thông tin và ưu tiên cá nhân.
Nghiên cứu hành vi khách hàng qua những bước nào?
Bước 1: Phân khúc thị trường
Bước đầu tiên là phân chia khách hàng thành các nhóm dựa trên sở thích, độ tuổi, giới tính, thu nhập,… Nhóm đối tượng này sẽ giúp doanh nghiệp định hình phương án nghiên cứu hiệu quả hơn.
Bước 2: Nhận diện giá trị cốt lõi ở từng phân khúc
Mỗi phân khúc khách hàng có những giá trị và nhu cầu khác biệt. Việc nhận diện chính xác các yếu tố quan trọng sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra chiến lược phù hợp.
Bước 3: Phân tích yếu tố môi trường
Dựa trên dữ liệu thu thập từ nền tảng mạng xã hội, báo cáo doanh số, hoặc phân tích đối thủ, doanh nghiệp sẽ xác định các yếu tố môi trường tác động đến hành vi của khách hàng.
Bước 4: Nghiên cứu hành trình khách hàng
Hành trình khách hàng bao gồm tất cả các giai đoạn từ nhận thức đến mua hàng. Nghiên cứu kỹ lưỡng sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng.
Bước 5: Phân tích hành vi và cá nhân hóa thương hiệu
Phân tích dữ liệu từ các bước trên để xây dựng chiến lược Marketing hiệu quả, phân phối nội dung đến đúng kênh, đúng đối tượng và cá nhân hóa thông điệp để tăng cường lòng trung thành của khách hàng.
Trên đây là những thông tin chi tiết về hành vi khách hàng và các bước nghiên cứu. HTH DIGI hy vọng rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, đồng thời áp dụng thành công vào chiến lược Marketing của mình.
